Ostatnie lata przyniosły nasilenie się działań tzw. drapieżnych wydawnictw i czasopism - usilnie oferujących swe płatne usługi w celu szybkiego opublikowania artykułów (predatory publishers/journals) oraz różnych firm podających nieprawdziwe dane o współczynniku Impact Factor (misleading metrics companies).
Szczególnie groźnym zjawiskiem jest nasilenie się ataków ze strony tzw. fałszywych czasopism (hijacked journals) – oszustów tworzących strony internetowe podszywające się pod istniejące czasopisma w celu wyłudzenia opłat za publikację artykułu.
Cyberprzestępcy najczęściej „kradną tożsamość” istniejących wydawców i wykorzystują w tym celu wiele narzędzi:
- bardzo podobnie brzmiącą nazwę czasopisma, skopiowany od prawdziwego tytułu numer ISSN i skład rady naukowej,
- sprawiająca wrażenie oryginalnej fałszywą stronę www, (niekiedy oszuści kradną tożsamość czasopism prawdziwych, które nie mają swojej strony www; typowo strony fałszywych czasopism unikają w domenie nazwy kraju a używają rozszerzeń .org. lub .com.
- nie mający odzwierciedlenia w rzeczywistości Impact Factor lub wprowadzają w błąd na temat renomy czasopisma podając informacje o "Unofficial Impact Factor", "Prognostic IF", "Real IF", "Journal IF".
Wydawcy fałszywych czasopism prowadzą agresywną promocję swych tytułów rozsyłając
e-maile do pracowników naukowych oferując szybką publikację. Wprowadzają w błąd odnośnie procesu wydawniczego, bywa, że powiadamiają autorów o (wysokich) opłatach dopiero po akceptacji artykułu do druku i obciążają za nieistniejące usługi. Typowo nie przedstawiają recenzji, a jedynie decyzję o akceptacji artykułu.
W związku z faktem nasilenia się działań tzw. fałszywych / drapieżnych czasopism, zaleca się szczególną ostrożność w korzystaniu z przychodzących w poczcie elektronicznej ofert szybkiego publikowania w zagranicznych czasopismach naukowych o rzekomym IF.
Aby uchronić się przed oszustwem zaleca się wykonanie kilku podstawowych kroków:
- Dokładne sprawdzenie tytułu czasopisma i odpowiadającemu mu nr ISSN
- Sprawdzenie wskaźnika Impact Factor
Należy sprawdzić czy wartość wskaźnika IF jest taka sama na stronie czasopisma i w bazach prowadzonych przez koncern wydawniczy Thomson Reuters, który corocznie ją ustala.
• Wartość wskaźnika IF podawana jest w bazie Journal Citation Report.
• Impact Factor dla czasopism można sprawdzić także na platformie Web of Science. - Indeksowanie artykułów na platformie Web of Science (WoS)
Należy sprawdzić czy w WoS zaindeksowane są artykuły z wcześniejszych numerów czasopisma lub nazwiska publikujących autorów oraz z czy link do czasopisma wzięty ze strony WoS jest zgodny z tym podanym w korespondecji. - Sprawdzenie gdzie strona internetowa czasopisma jest hostowana (http://ipaddress.com) – strony fałszywych czasopism hostowane są najczęściej poza krajem prawdziwego wydawcy.
Oferty publikowania prac u nieznanego wydawcy należy traktować z bardzo dużą ostrożnością. Niepokój powinny wzbudzić m.in. nieoczekiwana zmiany w profilu (najczęściej poszerzenie) oraz częstotliwości wydawania czasopisma, występowanie kilku wersji stron internetowych tego samego czasopisma, brak indeksacji prac w bazach danych pomimo zamieszczenia takiej informacji na stronie czasopisma, niezgodność numerów telefonów, adresów internetowych i rzeczywistych, nazwisk redaktorów naczelnych, rady naukowej, recenzentów) Wszelkie wątpliwości należy dogłębnie wyjaśnić przed podjęciem decyzji o wysłaniu publikacji i uiszczeniu opłaty.
Na podstawie komunikatu opublikowanego przez Uniwersytet Jagielloński